Akcja Katolicka to Stowarzyszenie. Nazwa „Akcja Katolicka” pojawia się już wcześniej w motu proprio (list papieski) papieża Piusa X z 18 grudnia 1903 r. W „Encyklice Il Fermo Proposito” o Akcji Katolickiej, z 11 czerwca 1905 r. Papież określił charyzmat Stowarzyszenia i zasady organizacyjne, wszystko pod hasłem „instaurare omnia in Christo” („wszystko odnowić w Chrystusie”).
Formalnie do życia powołał Akcję Katolicką Pius XI w encyklice „Ubi arcano Dei” („O pokoju Chrystusowym w Królestwie Chrystusa”) z 23 grudnia 1922 r. W tym dokumencie papież dał impuls do założenia Akcji Katolickiej w Kościele przez określenie jej celu, istoty, programu, skierowanie zachęt i przestróg w myśl hasła „Pax Christi in Regno Christi” („Pokój Chrystusa w Królestwie Chrystusa”). Ten sam papież w encyklice „Divini Redemptoris” („O bezbożnym komunizmie”) wyznaczył Akcji Katolickiej zadania na rzecz budowania państwa sprawiedliwości społecznej opartej na nauczaniu Kościoła. W 1928 r. papież Pius XI ostatecznie określił zadania i cele Akcji. Od tego czasu Akcja Katolicka rozwijała się jako Stowarzyszenie katolików świeckich, w oparciu o struktury Kościoła i w ścisłej współpracy z hierarchią kościelną.
W Polsce przedwojennej Stowarzyszenie zawiązało się na Konferencji Episkopatu Polski w Poznaniu, odbytej w dniach 28 – 30 kwietnia 1930 r. 27 listopada 1930 r. papież Pius XI zatwierdził Statut Akcji Katolickiej obowiązujący w całej Polsce. Dwa dni później, ksiądz kardynał August Hlond erygował Naczelny Instytut Akcji Katolickiej, na czele którego stanął dyrektor bp Stanisław Adamski.
Tuż przed wybuchem II wojny światowej Akcja Katolicka liczyła około 750 tys. członków, a samo Stowarzyszenie zajęło znaczące miejsce w życiu społecznym ówczesnej Polski. Patronem Akcji Katolickiej w Polsce obrany został św. Wojciech. Jako święto patronalne wyznaczono uroczystość Chrystusa Króla.
W latach 1939 – 1945 Akcja Katolicka musiała zawiesić swoją działalność z powodu trwania II wojny światowej. Z kolei po wojnie nie mogła wznowić działania, gdyż nie pozwalał na to system komunistyczny, jaki panował w Polsce.
Impulsem do ponownego powołania do życia Akcji Katolickiej w Polsce, stała się wypowiedź Ojca Świętego Jana Pawła II skierowana do Biskupów polskich w czasie wizyty „ad limina” (wizyta składana okresowo w Rzymie przez biskupa lub episkopat), w dniu 12 stycznia 1993 r. Nasz rodak powiedział wtedy „(…) Niezastąpionym środkiem formacji apostolskiej świeckich są organizacje, stowarzyszenia i ruchy katolickie. Wśród nich szczególne miejsce zajmuje Akcja Katolicka, która kiedyś była tak żywa i przyniosła tyle wspaniałych owoców. Trzeba, więc aby na nowo odżyła.” W wyniku tej zachęty utworzono Zespół Studyjny do spraw Akcji Katolickiej powołany przez Konferencję Episkopatu Polski, w składzie: abp Józef Michalik, bp Edward Frankowski i bp Piotr Jarecki oraz sześciu konsultorów (doradców) świeckich. Z upoważnienia Konferencji Episkopatu Polski, ks. Prymas, Kardynał Józef Glemp, powołał Akcję Katolicką w Polsce dekretem z dnia 2 maja 1996 r.
W pierwszym rzędzie celem Akcji Katolickiej jest współpraca katolików świeckich z hierarchią, w celu rozwoju Kościoła katolickiego. Dzieje się to poprzez pogłębienie życia religijnego członków Akcji, reagowanie na zagrożenia wiary i moralności chrześcijańskiej a także poprzez kształcenie przyszłych działaczy katolickich, którzy będą mogli aktywnie działać w życiu społecznym. Ponadto Akcja Katolicka może prowadzić działalność oświatową, wychowawczą, wydawniczą, kulturalną, informacyjną, dobroczynną, turystyczną, sportową a także działalność gospodarczą. Możliwości angażowania się są ogromne.
Historia i działalność Parafialnego Oddziału Akcji Katolickiej
przy parafii Chrystusa Króla w Sanoku
12 stycznia 1993 roku w czasie wizyty „ad limina” w Rzymie, Ojciec Święty Jan Paweł II zwrócił się do zgromadzonych biskupów z prośbą o reaktywowanie Akcji Katolickiej w Polsce.
Odpowiadając na apel papieża, 25 grudnia 1995 roku ksiądz Arcybiskup Józef Michalik, Metropolita Przemyski wydał dekret powołujący Akcję Katolicką w diecezji przemyskiej oraz mianował jej Asystenta, którym został ks. Józef Niżnik.
W naszej parafii ksiądz proboszcz Feliks Kwaśny również podjął szereg działań zmierzających do powstania wymienionego Stowarzyszenia. Zadaniem, powołanej przez księdza Feliksa grupy inicjatywnej, było przygotowanie struktur organizacyjnych na szczeblu parafii.
W styczniu 1995 roku cztery osoby uczestniczyły w pierwszym spotkaniu formacyjnym zorganizowanym przez Asystenta diecezjalnego w Zboiskach.
W tym samym roku w listopadzie kolega Krzysztof Salamak oraz ksiądz Marek Jurkiewicz otrzymali upoważnienie do zakładania Parafialnych Oddziałów Akcji Katolickiej (POAK) na terenie dekanatów sanockich i dekanatu rzepedzkiego.
W styczniu 1996 roku kilkanaście osób świeckich z naszej parafii otrzymało od księdza proboszcza Feliksa zaproszenie do pracy w wymienionym Stowarzyszeniu. Następne lata to systematyczne, trzydniowe spotkania formacyjne, gdzie przygotowywano osoby do pracy w oddziałach parafialnych.
Uwieńczeniem pracy księdza proboszcza i kilkunastu świeckich, był dekret księdza Arcybiskupa z dnia 9 maja 1998 roku powołujący Parafialny Oddział Akcji Katolickiej przy parafii Chrystusa Króla w Sanoku, księdza Feliksa Kwaśnego na Asystenta oraz Adama Wilusza na pierwszego prezesa stowarzyszenia. Nominacje odebrano z rąk ks. Arcybiskupa Józefa Michalika podczas majowej pielgrzymki do św. Andrzeja Boboli w Strachocinie. Grupę tworzyło trzynastu członków zwyczajnych oraz jeden członek wspierający.
Adam Wilusz przewodził grupie do 2002 roku, w którym to roku na prezesa mianowano Elżbietę Magusiak. Od listopada 2011 roku funkcję tę pełni Teresa Pawłowska.
Od samego początku realizujemy zadania zgodnie ze statutem Akcji Katolickiej w Polsce. Na comiesięcznych zebraniach praca członków Stowarzyszenia koncentruje się na zadaniach formacyjnych, które polegają na rozszerzaniu wiedzy o życiu Kościoła, o jego historii, o Eucharystii i innych aspektach związanych z Kościołem. Opieramy się między innymi na materiałach otrzymywanych każdego roku z Zarządu Krajowego lub Diecezjalnego Akcji Katolickiej, które zawierają kierunki działania i tematykę do podejmowania w poszczególnych latach..
Podstawowym i najważniejszym zadaniem formacyjnym dla członków Akcji Katolickiej jest stałe poznawanie Chrystusa. Zadanie to realizujemy systematycznie podczas tzw. kwadransa ewangelicznego, który jest głównym punktem spotkań programowych. Kwadrans ewangeliczny to czytanie Pisma Świętego i słuchanie rozważań tematycznych wygłaszanych przez księdza Asystenta.
Poznawanie i umacnianie naszej wiedzy o nauce Pana Jezusa to również uczestnictwo w Dniach Skupienia – wiosennych i jesiennych, w rekolekcjach i w pielgrzymkach.
Aktywnie uczestniczymy w trzech podstawowych pielgrzymkach: majowej do Świętego Andrzeja Boboli w Strachocinie, czerwcowej do Pani Jasnogórskiej oraz listopadowej, na coroczne spotkanie członków Akcji Katolickiej i Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży w katedrze przemyskiej.
Przez cały czas naszej działalności uczestniczyliśmy i nadal uczestniczymy w wielu innych pielgrzymkach, a mianowicie:
- w marcu 2000 roku przedstawiciele naszego parafialnego oddziału wzięli udział w Ogólnonarodowej Pielgrzymce Akcji Katolickiej do Ziemi Świętej,
- w latach 1998 – 2007 rokrocznie we wrześniu, wyjeżdżaliśmy do Witowa k/Zakopanego na jesienne „Spotkania z Bogiem w przyrodzie”,
- w 2009 roku rozpoczęliśmy pielgrzymki po Ukrainie od zwiedzania zabytków Lwowa, w roku następnym podróżowaliśmy po Kresach Wschodnich, a w 2011 po Krymie,
- wielu członków naszego Stowarzyszenia pieszo wędrowało, i czyni to nadal, w dniu 15 sierpnia do Starej Wsi.
Członkowie POAK uczestniczą również w pielgrzymkach organizowanych przez inne grupy wspólnoty parafialnej jak też przez parafię.
Corocznie przygotowujemy Program Pracy Parafialnego Oddziału Akcji Katolickiej, który, oprócz powyższego, zawiera szereg innych zadań, między innymi:
- w każdy Pierwszy Piątek miesiąca – adoracja Pana Jezusa w kościele oraz odmawianie modlitwy brewiarzowej,
- przygotowanie i prowadzenie Drogi Krzyżowej oraz adoracji Bożego Grobu,
- włączanie się w organizację Dnia Papieskiego,
- przygotowywanie święconego oraz wigilii dla osób samotnych,
- przygotowanie programu z okazji Święta Niepodległości,
- organizowanie festynu „Uśmiech rodzinie”.
Wszystkie spotkania Akcji Katolickiej, zarówno te programowe jak również organizowane na szczeblu dekanalnym, archiprezbiterialnym czy diecezjalnym poprzedza Msza św. W ciągu roku odbywa się kilka takich spotkań – coroczne, styczniowe spotkanie Rady Diecezjalnego Instytutu Akcji Katolickiej z arcybiskupem Michalikiem, spotkania pokongresowe, festynowe, opłatkowe i majówki. Naszym obowiązkiem jest codzienne rozważanie Pisma Świętego, bieżące poznawanie różnych dokumentów Kościoła i czytanie prasy katolickiej.
Jednym z zadań członka Akcji Katolickiej jest aktywność w życiu społecznym. W poprzednich latach przygotowywaliśmy wieczory pieśni i poezji Maryjnej oraz wieczory związane z Dniem Niepodległości, organizowaliśmy festyn „Uśmiech Rodzinie”, z którego dochód przeznaczony był na dożywianie dzieci w szkołach. Rokrocznie przygotowujemy wigilię i święcone dla osób samotnych oraz spotkanie opłatkowe dla grup działających przy naszym kościele. W miarę potrzeb i naszych możliwości finansowych wspieramy działania grupy charytatywnej. W okresie wydawania gazetki parafialnej, włączaliśmy się w jej redagowanie, a obecnie na bieżąco tworzymy stronę internetową parafii, między innymi, poświęconą naszemu Stowarzyszeniu.
Jesteśmy grupą, która pragnie pogłębiać swoją wiarę i wiedzę religijną oraz, współpracując z księdzem proboszczem, współtworzyć rzeczywistość naszej parafii. Staramy się kierować w życiu codziennym społeczną nauką Kościoła, która jest oparta na Ewangelii Chrystusa.
Zachęcamy wiernych z parafii Chrystusa Króla w Sanoku do wstępowania w szeregi naszego Stowarzyszenia – Akcji Katolickiej. Zapraszamy na spotkania w salce w dolnym kościele, w każdy drugi czwartek miesiąca (oprócz sierpnia) po wieczornej Mszy Świętej.